HEKİMSEN Logo

HEKİMSEN | Hekim ve Diğer Sağlık Çalışanları Kamu Sağlık ve Sosyal Hizmetler Sendikası

DHY'de Aile Hekimliği Sözleşmesi Üzerine Hukuki Değerlendirmemiz | HEKİMSEN

Aile hekimliği sözleşmelerindeki haksızlıklar ve hukuk dışı uygulamalar konusunda Hekimsen, hekimlerimizin haklarını korumak için yasal mücadele başlatmıştır. 3359 ve 5258 sayılı kanunlara aykırı uygulamalar, Aile Hekimliği Sözleşmesi sorunları, 119. Devlet Hizmet Yükümlülüğü (DHY) için açılan aile hekimliği kadroları hakkında hukuki değerlendirmemizin detaylarını sizlerle paylaşıyoruz.

Aile Hekimliği Sözleşmelerindeki Hukuksuzluklar ve Hekimsen'in Mücadelesi

Aile Hekimliği Sözleşmesi, hem aile hekiminin hem de kurumunun ya da bakanlığın muvafakati ile çift taraflı kurulan bir sözleşmedir. Kanundaki ifadesi ile, aile hekimi olarak çalışmak isteyen hekimin kendilerinin talebinin bulunması şarttır. Devlet hizmet yükümlülüğünü düzenleyen kanun hükmünde her ne kadar DHY'de bulunanların aile hekimi olarak çalıştırılabileceği düzenlenmiş ise de bu düzenleme aile hekimliği kanununa tabidir ve aile hekimliği kanununun şartlarını taşıması gerekir. Ayrıca devlet hizmet yükümlülüğünde bulunan hekimlerin aile hekimi olarak çalıştırılabilmesi de yine aile hekimin talebine ve kurumun/bakanlığın muvafakatine bağlıdır. O yüzden aile hekimlerinin devlet hizmet yükümlülüğü kapsamında doğrudan münhal kadrolara atanması aile hekimliği kanunu ile getirilen sisteme ve hukuka uygun değildir. Ayrıca sözleşmelerin kurulabilmesi için sözleşmenin taraflarının serbest iradesinin olması gerekmektedir.

Kanuni Durum

3359 Sayılı Kanun'daki hüküm şudur:

Devlet hizmeti yükümlülüğünü yapmakta olan personel, bulundukları ilde sözleşmeli aile hekimi olarak çalışabilirler veya ihtiyaç halinde aile hekimliği uygulamaları için görevlendirilebilirler. Bu personelin aile hekimliğinde geçen süreleri, Devlet Hizmeti Yükümlülüğü'nden sayılır. Aile hekimliği uygulamasına geçilen yerlerde bu uygulamadan kaynaklanan nedenlerle birinci basamak sağlık kuruluşlarında görev yapan Devlet hizmeti yükümlüsü personelin il içinde görev yeri değiştirilebilir.

119. DHY'deki Münhal Kadrolara İtirazımız

3359 Sayılı Kanuna göre önce DHY'li olarak bir kadroya atanacak ve o ilde eğer aile hekimliğine geçmek isterse o zaman geçecektir. Yani gönüllülük esasına dayanmaktadır. Ama 119 DHY'de, Sağlık Bakanlığı doğrudan aile hekimi olarak atama yapmaktadır. 3359 Sayılı Kanuna aykırı olmasının yanısıra asıl, 5258 Sayılı Kanuna aykırı bir durum oluşturmaktadır. 5258 Aile Hekimliği Kanunu'nda, Devlet Hizmet Yükümlülüğü'ne ilişkin böyle bir uygulama bulunmamaktadır. Aile hekiminin serbest irade ile sözleşme yapılarak icra edilmesi gerekmektedir.

Bu noktada önemle izah etmek gerekir ki, yukarıda aktarılan hükümler doğrultusunda aile hekimliği sözleşmesi 5258 sayılı kanun gereğince ancak aile hekiminin kendisinin talebi ile ve kurumunun muvafakatı ile kurulmaktadır. Oysaki Sağlık Bakanlığınca 119. Dönem DHY kurasına aile hekimlerinin dahil edilmesi kanunun 3. Maddesinin ilk fıkrası ile,  sözleşmenin kurulmasında aradığı "kendilerinin talebi" unsuruna aykırılık teşkil etmektedir. Devlet hizmet yükümlülüğü kapsamına aile hekimliğinin alınması, sözleşmenin karşı tarafı olan aile hekiminin sözleşmenin kurulması yönündeki iradesini sakatlamaktadır. Her ne kadar  119. Dönem DHY Kurası İlan metninde, 3359 sayılı kanunun  5. Maddesi dayanak kabul edilmiş ise de söz konusu hükmün somut işlemde uygulanma imkanı yoktur. Çünkü 3359 sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu'nun Ek Madde 5/2 Hükmü devlet hizmet yükümlülüğü yapmakta iken aile hekimliğine geçmek isteyen personellere ilişkindir.

Hükümde düzenlenen kural şu şekildedir:

Devlet hizmeti yükümlülüğünü yapmakta olan personel, bulundukları ilde sözleşmeli aile hekimi olarak çalışabilirler veya ihtiyaç halinde aile hekimliği uygulamaları için görevlendirilebilirler. Bu personelin aile hekimliğinde geçen süreleri Devlet hizmeti yükümlülüğünden sayılır. Aile hekimliği uygulamasına geçilen yerlerde bu uygulamadan kaynaklanan nedenlerle birinci basamak sağlık kuruluşlarında görev yapan Devlet hizmeti yükümlüsü personelin il içinde görev yeri değiştirilebilir. 

Söz konusu kural irdelendiğinde, devlet hizmet yükümlülüğünü yerine getirmekte olan personelin bulunduğu ilde aile hekimliğine geçebileceği ya da görevlendirilebileceği düzenlenmiştir. Fakat Bakanlıkça ilan edilen ilan metninde bu yönde bir düzenleme yer almamaktadır. Aksine bu hüküm dayanak kabul edilerek aile hekiminin doğrudan devlet hizmet yükümlüsü olarak atanması öngörülmüştür ki anılan hükmün bu işleme cevaz vermediği ve dayanak olmadığı da aşikardır.

Sağlık Bakanlığı'nın Hukuki Çelişkisi

Sağlık Bakanlığı'nın, hekimlere ceza yasası gereğince, "bir sözleşme döneminde toplam altı ay ve üzerinde ödeme kesintisini gerektirir disiplin cezası verilmesi hâlinde aile hekimi ve aile sağlığı çalışanlarının mevcut sözleşmeleri feshedilir." kuralı düzenlenmiştir. Sağlık Bakanlığı'nca tesis edilen ilan metninde münhal kadro olarak belirlenen aile hekimliği birimine atanan bir aile hekiminin bir sözleşme döneminde 6 ay ve üzeri ek ödeme kesintisi alması halinde sözleşmesi feshedilecek ve esas kadrosu aile hekimliği birimi olduğundan fesihten sonra dönebileceği bir kadrosu bulunmayacaktır. İşbu sözleşmenin feshi dolaylı olarak, netice itibariyle 657 sayılı DMK'nın 125. Maddesinde düzenlenen "Memuriyetten Çıkarma" sonucunu ortaya çıkaracaktır.

119. DHY kapsamında atanan aile hekiminin sözleşmesi feshedilirse, İSM,TSM veya Devlet Hastanesi'ne atanıp sonra aile hekimi olmadıkları için, münhal olmayan kadrolardan sözleşme feshi ile ayrılmak zorunda kaldıklarında veya kendi istekleri ile sözleşmeyi fesh ettiklerinde hangi kadroya geri döneceği belli olmamak ile beraber DHY süresini nasıl tamamlayacaktır? Bir sonraki DHY'yi mi bekleyecekler yoksa tamamen memuriyetten atılmış mı olacaklardır? 119. DHY'de atama şeklinden dolayı belirsiz bir durum söz konusudur.

Hekimsen'in Hukuk Mücadelesi

119. Dönem Devlet Hizmet Kurası İlan metninde yer alan Uzman Aile Hekimlerine ilişkin hükümlerin, münhal kadroların düzenlendiği satırların ve Aile Hekimliği Uygulama Yönetmeliği'nde Uzman Aile Hekimlerinin devlet hizmet yükümlüsü olarak atanabileceklerini öngören hükmün yürütmesinin durdurulması ve iptali için Danıştay'da iptal davası açtık.

Anahtar Kelimeler: Aile Hekimliği Yönetmeliği, Aile Hekimliği Sözleşme Yenileme, Aile Hekimliği Reformu, Aile Hekimliği Yönetmelik Değişiklikleri, Aile Hekimliği Sağlık Sistemi Değişiklikleri, Aile Hekimliği Sözleşmesi, Aile Hekimliği İş Güvencesi, Aile Hekimliği 119. Dhy, 119. Dhy Sözleşmeli Aile Hekimliği, 119. Dhy Sözleşmeli Aile Hekimleri, Aile Hekimliği Kadroları, Devlet Hizmet Yükümlülüğü Aile Hekimleri

Hekim ve Diğer Sağlık Çalışanları
Kamu Sağlık ve Sosyal Hizmetler Sendikası

2025 © HEKİMSEN | Artık Hekimsen Var
AllJect Design & Development & SteelSoft | Developed with for HEKİMSEN