Muayenehane Yönetmeliği ve Değişikliği Hakkında

Sağlık Bakanlığının 6 Ekim 2022’de çıkardığı muayenehaneleri işlevsizleştirerek kapatmaya zorlayan yönetmelik, sadece muayenehane hekimleri değil, serbest çalışma hakkına ipotek koyan bu yönetmenliği idrak eden tüm hekim camiası,  uzmanlık dernekleri, tabip odaları, TTB ve hatta doktorunu ve tedavi olacağı sağlık kuruluşunu seçme hakkı elinden alınan hastalar tarafından da farklı şekillerde protesto edilince, Sağlık Bakanlığı geri adım atmış gibi görünmek üzere, sözde değişiklik yaparak, 6 Ocak 2023 gece yarısı yeni bir yönetmelik yayınlamıştır.

Yeni Yönetmelikte Ne Değişti?

Aslında hemen hiçbir değişiklik yok. 6 Ekim yönetmeliğine 1200’den fazla danıştay davası açılınca, içeriği çok değişmemiş, ancak itiraz etmek için yeniden dava açmayı gerektirecek olan ve esas olarak bu şekilde hak arayışındaki doktor ve dernekleri yıldırma politikası güden, göstermelik bir yönetmelik olmaktan öte gidemeyen 6 Ocak 2023 yeni yönetmeliği şu değişiklikleri ihtiva etmektedir;

1. Önceki yönetmelikte muayenehane hekimlerinin sadece %15’i, sadece bir özel hastane ile anlaşabilecekken, yeni yönetmelikte mevcut ruhsatlı muayenehane hekimleri bu kadro sınırlamasından muaf tutulmuş, ancak 6 Ekim 2022’den sonra yapılan muayenehane başvuruları bu hakkın dışında bırakılmıştır. Yani özetle, Bakanlık mevcut muayenehane hekimlerini kadro kısıtlaması dışında bırakmış ama bundan sonra muayenehane açmaya kalkacak tüm hekimlerin ve hatta uzmanlık ve tıp fakültesi öğrencilerinin gelecek mesleki özgürlüklerine ve serbest çalışma haklarına ipotek koymuştur.  Bu durum eşitlik, hakkaniyet ve rekabet hukukuna aykırıdır. Bu bakımdan yeni yönetmelikle mevcut muayenehane hekimlerine verilen bir hak değil, sus payıdır. Neticede, bu yönetmeliğin doğuracağı serbest çalışma hakkı ve muayenehane hekimliği güdük/kısır bırakılmak istenmektedir.  Bir şekilde zaman içinde işi bırakan, emekli olan muayenehane hekimleri nedeniyle fiilen serbest çalışan hekim kalmayacak ve geç de olsa hekimi köleleştirme emeline kavuşulmuş olacaktır. Oysaki; bizim mücadelemiz sadece mevcut muayenehane hekimleri için değil, gelecekte de muayenehane açma potansiyeli olan kamu ya da özel hastanelerde, aile hekimliklerinde çalışan 180 binden fazla hekim ve tıp fakültelerinde okuyan 110 bin hekim adayı içindir. Serbest Çalışmak her meslek için olduğu gibi hekimlik mesleği için de Anayasanın verdiği yadsınamaz bir haktır.
2. Eski ve yeni yönetmelikte var olan önemli noktalardan biri de, mevcut muayenehane hekimleri için kadro sınırlaması kaldırılmış olsa da sadece bir hastane ile anlaşma zorunluluğu devam etmektedir. Bu durum hastalarımızın tedavi olacakları sağlık kuruluşunu seçme hakkını ellerinden almaktadır. Mevcut (eski) sistemde, hasta, ameliyat olacağı ya da tedavisinin gerçekleştirileceği hastaneyi, doktoru ile birlikte konuşarak kendisi tercih edebiliyorken; 6 Ekim ve 6 Ocak yönetmeliklerine göre, sadece, doktorunun anlaşmalı olduğu hastaneye mahkum edilmektedir. Bu durum hastaların da anayasal haklarını yok saymaktadır.  Ayrıca, serbest çalışan doktorun anlaşmalı olduğu tek hastanenin, hastanın durumuna göre uygun tedavi şartlarını taşımaması halinde başka bir hastaneye başvurma durumu, sağlık müdürlüklerinden alınacak izine tabi bırakılmıştır.  Bürokratik yavaşlık da göz önüne alınacak olursa, aciliyet gerektiren durumlarda hasta hayatını riske sokan, ölüme bile neden olabilecek durumlar söz konusu olabilecektir.
3. 60 yaş üstü hekimler kadro sınırlamasından muaf tutulmuştur. 60 yaş sınırı neye göre kriter alınmıştır?  60 yaşındaki hekime verilen hak, 59 yaşındaki hekime neden verilmemektedir? Farkı belirleyen kıstas nedir? 60 yaşındaki hekim zaten en fazla birkaç yıl daha çalışır, sonra gider düşüncesinden dolayı mı böyle bir yaş seçilmiştir.  Bu durum da hakkaniyet ve eşitlik konusunda anayasaya ve rekabet hukukuna aykırıdır.
4. MYBS üzerinden bildirim zorunluluğu devam ettirilmektedir.  Muayenehanede takip edilen ve gerektiğinde tedavisi ve ameliyatı için özel hastaneleri kullanan ve ücretini tamamen  kendi parasıyla ödeyen hastanın en mahrem sağlık bilgilerinin 3. şahıs ya da kurumlarla paylaşılması, hem KVKK Kanununa aykırı olmakta, hem de bu bilgileri paylaşan hekim için, hastanın şikayeti halinde suç teşkil etmektedir. Hastaların muayenehaneleri tercih etmelerinin bir sebebi de çok mahrem sağlık bilgilerinin başkaları ile paylaşılmıyor olmasıdır.  Bu bilgiler, genel sağlık istatistiklerini oluşturmak amacıyla kullanılmak için bakanlık tarafından isteniyor olsa, kişiler anonimleştirilerek, paylaşım yapılabilir. Ancak bakanlığın neden, kişi bilgilerini anonimleştirmeden istediği anlaşılamadığı gibi, hukuka da uygun değildir.

Bu Yönetmeliğin Kime, Ne Faydası Var?

Birbirinden hemen hiçbir farkı olmayan 6 Ekim 2022 ya da 6 Ocak 2023 yönetmeliklerinin kamu yararına kabul edilebilecek tek bir maddesi bile bulunmamaktadır.

1. Hekimler mağdur edilmiştir
2. Muayenehanede çalışan personel ve aileleri mağdur edilmiştir
3. Hastalar mağdur edilmiştir
4. Muayenehanelerin çözüm ortakları (medikal firmalar, özel tıbbi laboratuvar ve görüntüleme merkezleri, küçük ölçekli özel hastaneler ve bunların çalışanları) mağdur edilmiştir.

Buna karşın; aslında müteşebbis, cesur ve girişimci muayenehane hekimleri tarafından temeli atılan, geliştirilen ve bugün büyük bir pasta haline getirilen sağlık turizmine tek başına sahip olmak isteyen ve sağlık turizminde büyük yeri olan dünyaca ünlü hekimlere, ancak muayenehanelerinin kapanması halinde sahip olabileceğini fark eden zincir özel hastanelerin ve bunların yabancı emperyal ortaklarının, bu yönetmeliklerden büyük fayda sağlayacakları aşikardır.

Bu yönetmelikler, Sayın Bakanın daha önceden yaptığı beyanatındaki gibi, kayıt dışı işlemleri önlemekle hiçbir alakası yoktur. Bugüne kadar hiçbir muayenehanenin hiçbir hastanede kayıt dışı bir işlemi yoktur, olması da mümkün değildir. Kayıt dışı olan, zaten ruhsatı olmayan ve kaçak çalışan, çoğunlukla yabancı menşeili doktor ya da sağlıkçıların işlettiği merdiven altı yerlerden kaynaklanan işlemlerdir ki; biz, ruhsatlı muayenehanesi olan hekimler de bunların karşısındayız ve ne yazık ki bunların tespit edilip, kapatılıp, cezalandırılması ve bu tip merdiven altı yerlerin önlenmesi de sağlık bakanlığının ve kolluk kuvvetlerinin sorumluluğundadır.  Bunlar bahane edilerek muayenehane hekiminin serbest çalışma hakkı elinden alınamaz.

Gerçek şudur ki, bu yönetmeliklerin her ikisi de;

1. Dünyada 5. sıraya kadar yükselmiş Türk Sağlık Turizminin iştah kabartan büyük pastasına tek başına sahip olmak isteyen zincir özel hastanelerin sahip olması için
2. Dünyaca ünlenmiş, isim yapmış ve sağlık turizminin önemli parçaları olan muayenehane hekimlerini muayenehanesiz bırakarak zincir özel hastanelerde çalışmaya mecbur etmek için çıkarılmış görünmektedir.

Bundan önce olduğu gibi,  bundan sonra da sadece kendimiz için değil,  hastalarımızın doktorunu ve tedavi olmak istediği sağlık kuruluşunu seçme hakkı, kamuda ve özel hastanelerde  çalışmakta olan 180 bin hekimin ve uzmanlık asistanlarının, 110 bin tıp fakültesi öğrencisinin ipotek edilmek istenen hakları, muayenehanede çalışan personellerimizin, birlikte çalıştığımız çözüm ortaklarımızın işsiz kalmamaları ve muayenehane hekimlerinin, özgürce mesleğini icra etmesi için serbest çalışma hakkımızı sonuna kadar savunmaya devam edeceğiz.