Beyaz Kod Nedir? Beyaz Kod Tutanağı ve Yapılması Gerekenler

Güncelleme: 9 Eylül 2023

Ne yazık ki çalışma ortamımızda birçok istenmeyen olay yaşayabiliyoruz. Bu olayların bir kısmı da, beyaz kod gerektiren olaylar oluyor. Bu yüzden, başımıza gelmeden önce beyaz kod kavramını iyi bir şekilde bilmemiz, beyaz kodun ne olduğu konusunda bilgi sahibi olmamız, beyaz kod tutanağını nasıl hazırlayacağımızı bilmemiz gerekmektedir. Belirli dönemlerde kısa eğitimler ile sürekli olarak akıllarda tutulması gereken bu konuda, sizler için açıklayıcı bir makale hazırladık.

Beyaz Kod Nedir?

Beyaz Kod: Sağlık çalışanlarının, hasta veya hasta yakını tarafından şiddete, tehdide veya diğer suçlara maruz kaldıkları durumlarda olay yerine güvenlik görevlilerinin en hızlı şekilde intikal etmesi için verilen bir alarm sistemidir. Beyaz kod, sağlık çalışanlarına yönelik şiddeti önlemek ve sağlık çalışanlarının güvenliğini sağlamak amacıyla Sağlık Bakanlığı tarafından 2015 yılında başlatılmıştır.

Beyaz kod, aşağıdaki yollardan biriyle verilebilir:

• Hastane içinde bulunan herhangi bir dahili hattan 1111'i aramak
• 113 Beyaz Kod Çağrı Merkezi'ni aramak
• www.beyazkod.saglik.gov.tr adresindeki formu doldurmak

Beyaz kod verildiğinde, olay yerine en hızlı şekilde güvenlik görevlileri intikal etmesi ve olayın boyutunu belirlemesi gerekmektedir. Güvenlik görevlilerinin olay yerinde yaptığı tespitler, tutanaklar ve ifadeler ile birlikte olayla ilgili soruşturma başlatılır.

Beyaz Kodun Amacı Nedir?

Son yıllarda sağlık çalışanlarına yönelik şiddet vakaları giderek artmaktadır. Bu durum, sağlık çalışanlarının moral ve motivasyonunu düşürmekte, sağlık hizmetlerinin kalitesini olumsuz etkilemektedir. Sağlık çalışanlarına yönelik şiddeti önlemek amacıyla, Sağlık Bakanlığı tarafından Beyaz Kod uygulaması başlatılmıştır. Beyaz Kod, sağlık hizmeti sunumu sırasında veya bu görevlerinden dolayı sağlık çalışanlarına yönelik şiddet, hakaret, tehdit ve diğer suç olaylarında uygulanan bir alarm sistemidir.

Beyaz Kod'un temel amacı, sağlık çalışanlarına yönelik şiddeti önlemek ve sağlık çalışanlarının güvenliğini sağlamaktır. Beyaz Kod uygulaması ile birlikte, sağlık çalışanları şiddete maruz kaldıklarında, olaya en hızlı şekilde müdahale edilmesi sağlanmaktadır.

Beyaz Kod'un diğer amaçları şunlardır:

• Sağlık çalışanlarına karşı şiddet vakalarını azaltmak
• Sağlık çalışanlarının güvenliğini arttırmak
• Sağlık çalışanlarını güvende hissettirerek moral ve motivasyonlarını yükseltmek
• Sağlık hizmetlerinin kalitesini arttırmak
• Şiddeti önlemeye yönelik farkındalık yaratmak
• Şiddetle mücadelede koordinasyon sağlamak
• Şiddetin kayıt altına alınmasını sağlamak

Beyaz Kod uygulaması, sağlık çalışanlarına yönelik şiddeti önlemede önemli bir adımdır. Bu uygulama sayesinde, sağlık çalışanları şiddete maruz kaldıklarında, olaya en hızlı şekilde müdahale edilmesi sağlanmaktadır. Sağlık çalışanları, toplumun en önemli unsurlarından biridir. Bu nedenle, sağlık çalışanlarına yönelik şiddetin önlenmesi için gerekli önlemlerin alınması büyük önem taşımaktadır. Beyaz Kod uygulaması, bu önlemlerden biridir. Bu uygulamanın etkinliğinin artırılması için gerekli çalışmaların yapılması, sağlık çalışanlarının korunması ve sağlık hizmetlerinin kalitesinin artırılması açısından önemlidir.

Beyaz Kod Nasıl Verilir?

Beyaz Kod, sağlık çalışanlarına yönelik şiddet, hırsızlık ve cinsel taciz olaylarında verilen bir alarm sistemidir. Beyaz Kod vermek için aşağıdaki yollardan biri kullanılabilir:

• Hastane içinde bulunan herhangi bir dahili hattan 1111'i aramak
• 113 Beyaz Kod Çağrı Merkezi'ni aramak
• www.beyazkod.saglik.gov.tr adresindeki formu doldurmak

1111'i Aramak

Beyaz Kod vermek için en kolay yol, hastane içinde bulunan herhangi bir dahili hattan 1111'i aramaktır. 1111'i arayan kişi, olay yerini, olayın zamanını, olayın türünü ve olaya karışan kişi veya kişiler hakkında bilgi vermelidir.

113 Beyaz Kod Çağrı Merkezi'ni Aramak

1111'i aramak mümkün değilse veya olay yerinden ayrılmak mümkün değilse, 113 Beyaz Kod Çağrı Merkezi'ni aramak da mümkündür. 113 Beyaz Kod Çağrı Merkezi, 7/24 hizmet vermektedir.

www.beyazkod.saglik.gov.tr Adresindeki Formu Doldurmak

1111'i aramak veya 113 Beyaz Kod Çağrı Merkezi'ni aramak mümkün değilse, www.beyazkod.saglik.gov.tr adresindeki formu doldurmak da mümkündür. Bu form, olay yerinden ayrılmadan veya olay yerine gelen güvenlik görevlilerine yardımcı olmak için doldurulabilir.

Beyaz Kod Durumunda Yapılması Gerekenler

Öncelikle can güvenliğinizi sağladığınızdan ve tehlikeyi uzaklaştırdığınızdan emin olmalısınız. Bunun için, iç hatlardan "1111"i ya da telefonunuzdan "113"ü arayarak yaşadığınız durum hakkında bilgi vermeli, hastanenin güvenlik görevlilerini acilen bulunduğunuz yere çağırmalısınız. Daha sonra bulunduğunuz yerin kapısını kilitleyebilir ya da kendinizi güvenli bir yere alabilirsiniz.

Tehlikenin geçtiğinden emin olduktan sonra yanınıza olaya şahit olan ve olayı doğrudan görmüş olan en az 2 tane hastane görevlisini de alarak “beyaz kod tutanağı” tutmalısınız. Bunu A4 kağıdına kendiniz tutabileceğiniz gibi, hastanenin verdiği beyaz kod formuna da doldurabilirsiniz. Tutanak tutulurken, olayla ilgili bütün yaşanılanları sansürleme yapmadan, kullanılan ifadeleri açık bir şekilde belirterek yazılması ve delil olarak eklenebilecek görüntü kaydı, fotoğraf türünden bir veri varsa bunu da belirterek yazılması en önemli hususlardan biridir. Hemen sonrasında ise sendikamızla iletişime geçmeniz gerekiyor.

Beyaz Kod Tutanağına Neler Yazılmalı?

En üste ortalar şekilde tutanaktır başlığı yazdıktan sonra durumu detaylarıyla açıklayan bir yazı yazmanız gerekmekte. Siz olayın heyecanıyla söylenilen sözlerden birkaçını duymamış olabilirsiniz yanınızdakilerden bu konuda destek almanız bizim için önemlidir. Tutanaktaki en önemli husus tehdit veya hakaret içeren kelimelerin tırnak içerisinde değiştirilmeden yazılmasıdır. Küfürleri ve tehditleri açık açık yazmalısınız. Kanun maddesi yazmanız gerekli değildir, sadece olayı anlatmanız yeterlidir. Olayı doğrudan gören tanıkların isimlerinin de yazılması, ayrıca görüntü, ses kaydı gibi diğer deliller varsa bunların da belirtilmesi gerekmektedir. Ayrıca tutanakta şikayetçi ve tanıkların adresleri kısmına ikametgâh adreslerinin değil işyeri adresinin yazılması gerekmektedir. İkametgâh adresinin yazılması durumunda bu bilginin suç işleyen karşı tarafla da paylaşılacağı göz önüne alındığında, husumeti büyütmek isteyen kişilere açık hedef gösterilmiş olacaktır. O nedenle adres kısmına işyeri adresinin yazılması gerekmektedir. Bu haliyle tutulan tutanak T.C. kimlik bilgileri doldurulmak suretiyle şikâyetçi ve tanıklarla birlikte imzalanması gerekmektedir. İleride olası bir davada bu tutanaklara başvurulacak o yüzden içeriklerinin tam olduğundan emin olmalıyız. Bu tutanağı hastanenizdeki ilgili birime iletmeniz gerekmektedir.

Beyaz Kod Tutanağından Sonra Yapılması Gerekenler

Bulunduğunuz hastanedeki acile giderek iş kazası kodu girdirmelisiniz. Size giremeyeceklerini adli vaka olacağını söyleseler de ısrarcı olmalısınız. Vücudunuzda herhangi bir ekimoz, sıyrık, ezilme varsa mutlaka darp raporu almalısınız. Hasta bakamayacak durumdaysanız acil servis doktoru psikolojik açıdan kati rapor isterse psikiyatriye sevkinizi talep edebilirsiniz. Bu aşamada alınan tüm rapor ve teşhisler daha sonradan açılacak olan maddi ve manevi tazminat dosyalarında delil olarak kullanılacaktır.

Beyaz Kod Tutanak Örneği

Beyaz kod tutanak örneğine buraya tıklayarak ya da yazının en altında yer alan ekli dosya üzerinden ulaşabilirsiniz.

Polise Verilen İfadede Dikkat Edilecek Hususlar

Bu işlemlerin ardından halen aramadıysanız hemen Hekimsen Hukuk Birimini ya da en yakın temsilcimizi arayınız. Karakola davet edilirseniz, 3359 sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanunun Madde 12 gereğince ifadenizin işyerinizde alınması gerektiğini belirtin. Bu hükümde polis ya da jandarma tarafından müşteki, mağdur veya tanık olan sağlık personelinin ifadelerinin işyerlerinde alınacağı belirtilmiştir. Bu mağdur, şikâyetçi ve tanık olan sağlık çalışanlarının en doğal hakkıdır.

Beyaz kod tutanağında yazdığınız ifadeyi aynen tekrarlayın. Hakaret veya tehdit içeren kelimelerin zapta geçtiğinden emin olun. Zapta geçen ifadelerin açık seçik olması gerekmektedir. Yani bana küfür etti, beni tehdit etti şeklinde olmamalı. Söylenen cümle ya da kelime neyse o ifadenin zapta geçirilmesi gerekir. İfadeniz sizin cümlelerinizle zapta geçmeli. İfade tutanağında adresiniz olarak işyeri adresi yazıldığından emin olun. Adresinizin ve kişisel bilgilerinizin, can güvenliği ve sonradan başkaca bir suç işleme ihtimalinden dolayı karşı taraftan gizli tutulmasını isteyin. Eksik husus varsa polisten düzeltmesini rica edin sonra imzalayın. Polisteki ifadenizi imzalamadan önce mutlaka okuyun. Fail mahkeme karşısına çıktığında, hâkim sizin polis ifadenizi dikkate alacak ve ona göre faile ceza verecektir. Polise ifade verdikten sonra dosya savcıya intikal ediyor ve beklemeye başlıyorsunuz.

Beyaz Kod Verdikten Sonra Yapılması Gerekenler

Öncelikle Hekimsen Hukuk Birimine ya da en yakın temsilcimize ulaşmanız gerekiyor. Beyaz Kod verildikten sonra, olay yerine en hızlı şekilde güvenlik görevlileri intikal eder ve olayın boyutunu belirler. Güvenlik görevlilerinin olay yerinde yaptığı tespitlerle ilgili olarak soruşturma başlatılır. Soruşturma sonucunda, olaya karışan şüpheli hakkında adli işlem yapılır. Bu işlemler, sağlık çalışanının şikâyeti doğrultusunda başlatılır.

Aşama Aşama Süreç

• Güvenliğinizin Sağlanması: En kısa zamanda ulaşılamayacak ya da güvenliğinizin kesin olarak sağlanacağı bir yere ulaşın.
• Beyaz Kod Verilmesi: 1111 dahili aranarak, 113 Beyaz Kod Çağrı Merkezi aranarak ya da beyazkod.saglik.gov.tr adresindeki form üzerinden beyaz kod verilir.
• Olay Yerine Güvenlik Görevlilerinin İntikali: Beyaz Kod verildiğinde, olay yerine en hızlı şekilde güvenlik görevlileri intikal eder. Güvenlik görevlileri, olay yerinin güvenliğini sağlar ve olaya karışan kişileri tespit eder.
• Olay Yerinde Yapılan Tespitler: Güvenlik görevlileri, olay yerinde yaptığı tespitler doğrultusunda bir olay tutanağı hazırlar. Bu tutanakta, olayın yeri, zamanı, türü, olaya karışan kişi veya kişiler, olayda kullanılan araçlar veya malzemeler gibi bilgiler yer alır.
• Soruşturma Başlatılması: Güvenlik görevlilerinin olay yerinde yaptığı tespitler, olayla ilgili soruşturmanın başlatılması için yeterli ise, soruşturma başlatılır. Soruşturma, kolluk kuvvetleri tarafından yürütülür.
• Adli İşlem Yapılması: Soruşturma sonucunda, olaya karışan şüpheli hakkında adli işlem yapılır. Bu işlemler, sağlık çalışanının şikâyeti doğrultusunda başlatılır.

Beyaz Kod Hangi Durumlarda Verilir?

Beyaz Kod, sağlık çalışanlarına yönelik genel olarak aşağıdaki durumlarda verilebilir:

• Şiddet: Hasta veya hasta yakınının sağlık çalışanına fiziksel, sözlü veya psikolojik şiddet uygulaması
• Hırsızlık: Hasta veya hasta yakınının sağlık çalışanına hırsızlık yapması
• Cinsel taciz: Hasta veya hasta yakınının sağlık çalışanına cinsel tacizde bulunması
• Kişiyi hürriyetinden yoksun bırakma: Hasta veya hasta yakınının, sağlık çalışanının bir yere girmesi ya da bir yerden çıkış yapmasını engellemesi

Şiddet

Şiddet, Beyaz Kod verilebilen en yaygın durumdur. Şiddet, fiziksel, sözlü veya psikolojik olabilir.

• Fiziksel şiddet: Hasta veya hasta yakınının sağlık çalışanına yumruk, tekme, bıçak, silah gibi araçlarla saldırması
• Sözlü şiddet: Hasta veya hasta yakınının sağlık çalışanına küfür, hakaret, tehdit, aşağılama gibi sözler söylemesi
• Psikolojik şiddet: Hasta veya hasta yakınının sağlık çalışanına gözdağı, sindirme, tehdit gibi davranışlarda bulunması

Hırsızlık

Hasta veya hasta yakınının sağlık çalışanının kişisel eşyalarını, hastanın eşyalarını veya hastanenin eşyalarını çalması hırsızlık olarak kabul edilir.

Cinsel Taciz

Hasta veya hasta yakınının sağlık çalışanına cinsel amaçlı dokunması, söz söylemesi veya hareketlerde bulunması cinsel taciz olarak kabul edilir. Sağlık çalışanları, bu durumlardan herhangi birini yaşadıklarında, Beyaz Kod vererek kendilerini ve meslektaşlarını koruma altına alabilirler.

Kişiyi Hürriyetinden Yoksun Bırakma

Hasta veya hasta yakınının, sağlık çalışanının bir yere girmesi ya da bir yerden çıkmasını engellemesi demektir. Odaya kilitleme, bir yere bağlama gibi durumlardır.

Gereksiz ya da Haksız Beyaz Kod

Gereksiz yere ya da haksız yere beyaz kod verilmesi durumu, halk arasında en çok merak edilen konulardan biridir. Hekim ya da sağlık çalışanı, tehlikede olduğunu düşündüğü birçok durumda beyaz kod verebilir. Beyaz kod, sağlık çalışanının güvenliğini sağlamaya yönelik bir alarm durumudur. Hekim, yaşadığı durumun suç olup olmadığını bilemeyebilir ve bazı durumlarda gereksiz ya da haksız beyaz kod uygulamasında da bulunabilir. Bu durumun, normal bir şekilde şikayetçi olmaktan bir farkı bulunmamaktadır. Beyaz kod bir yargı mekanizması değil, sağlık çalışanının güvenliğini sağlamaya yönelik bir alarm durumudur. Bu yüzden, normal bir şekilde gereksiz ya da haksız şikayet olduğunda ne oluyorsa, gereksiz beyaz kodda da aynı sonuç ortaya çıkacaktır. Bu duruma karar verecek makam, yargı makamıdır.

Diğer Kodlar Nelerdir?

Türkiye'de hastanelerde uygulanan diğer alarm sistemleri şunlardır:

• Mavi Kod: Acil tıbbi müdahaleye ihtiyaç duyan hastalar, hasta yakınları ve tüm hastane personeline en kısa sürede müdahale edilmesini sağlayan alarm sistemidir.
• Kırmızı Kod: Yangın alarmıdır.
• Pembe Kod: Hastanede bulunan yenidoğan veya çocuk hastaların kaçırılma veya kaybolma tehlikesi olduğu durumlarda verilen alarm sistemidir.
• Sarı Kod: Doğal afet, felaket veya benzeri durumlarda verilen alarm sistemidir.
• Turuncu Kod: Teknik, kimyasal ve fiziksel acil durumlarda verilen alarm sistemidir.

Gri Kod

Sağlık Bakanı Sn. Fahrettin Koca tarafından, sağlıkta şiddetle mücadele kapsamında ayrıca yeni bir alarm sistemi geliştirileceğini açıkladı. Bu konuda hastanelerdeki güvenlik personellerinin sayısını arttırma planlarının da olduğundan bahsetti. Gri Kod ile, beyaz kod öncesinde devreye girerek erken uyarı verilmesi sağlanacak. Bu öncü kod ile özellikle şiddet olasılığının var olduğu durumlarda gri kod verildiğinde emniyet, hastane güvenlik personelleri ve hastane idaresi haberdar edilecek. Bu süreçte hastanın işlemlerine devam edilecek ancak gerekli önlemler de alınmış olacak. Gri kod alarm sisteminin amacı, şiddetin önüne yaşanmadan geçilebilmesi olacak.