Intern Hekimlerin ve Diş Hekimliği Son Sınıf Öğrencilerinin Güncel Sorunları ve Çözüm Önerileri

MAAŞ SORUNU

Intern maaşı 2012 yılında çıkan 2547 sayılı kanunun 29. Ek Maddesine göre ödeme yapılırken 18.07.2022 tarihinde Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan yaptığı ”Devlete bağlı üniversitelerimizin tıp ve diş hekimliği fakültelerinin son sınıf öğrencilerine asgari ücret tutarı kadar ödeme yapılacak. Bu düzenlemenin her iki fakülte öğrencilerine hayırlı olmasını diliyorum.” şeklindeki açıklama sonrasında intern hekimler ve diş hekimliği fakültesi son sınıf öğrencileri o tarihten itibaren bir beklenti içine girse de ilgili yönetmeliğin Resmi Gazete’de yayımlanması 9 Kasım tarihini bulmuştur.

Bu yönetmelik yayımlandıktan sonra da her üniversite mevzuatı farklı yorumlamış, bazıları birbirinden farklı ödeme yoluna giderken, bazı üniversiteler yönetmeliğe göre ödeme bile yapmamış, intern hekimlerimizde ve Diş Hekimliği Fakültesi son sınıf öğrencilerimizde hem mağduriyet oluşturulmuş, hem de adalet duyguları örselenmiştir.

Yönetmeliğin gereği her bir üniversite tarafından farklı yorumlanıp, farklı uygulansa da gayet açıktır:

MADDE 9- 4/11/1981 tarihli ve 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun ek 29. maddesinin birinci ve üçüncü cümleleri aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve aynı maddeye birinci cümlesinden sonra gelmek üzere aşağıdaki cümle eklenmiştir:

"Üniversitelerin tıp fakültelerinin beşinci yılını tamamlayıp altıncı yılına geçen öğrencileri ile diş hekimliği fakültelerinin dördüncü yılını tamamlayıp beşinci yılına geçen öğrencilerine intern eğitimi döneminde öğretim üyesi rehberliğinde yaptıkları uygulama çalışmaları karşılığında ilgili kurumların bütçesinden on iki ayı geçmemek üzere; Devlet üniversitelerinde ödemenin yapıldığı tarihteki net asgari ücret tutarında, vakıf üniversitelerinde ise 4702 gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak tutarda aylık ücret ödenir.”

• Bu ödemelerden herhangi bir vergi kesilmez ve ödemelere ilişkin usul ve esaslar, Hazine ve Maliye Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığı ile Yükseköğretim Kurulunca müştereken belirlenir.”
• Vakıf üniversitelerinde bu tutarın üzerinde ödeme yapmaya ve yapılacak ödemenin tutarını belirlemeye mütevelli heyeti yetkilidir.”
• Devlet üniversitelerinde günümüzde 5500 ₺ olan  asgari ücret ödemesi yapılırken vakıf üniversitelerinde farklı bir hesaplama yöntemine gidilmiş ve yine günümüzde 1568 ₺ olarak hesaplanmaktadır ki; aralarında uçurumlar oluşmuştur. Ayrıca bu ücret üzerinden hiçbir kesinti yapılmaması gerekirken, bazı vakıf üniversitelerinde farklı isimler altında yasal olmayan kesintiler yapılmaktadır. Mütevelli heyetlerine hesaplanan tutarın üzerinde ücret belirleme yetkisi verilmiş olsa da bu yetki hiçbir vakıf üniversitesi tarafından bugüne kadar kullanılmamıştır.

Daha önceki intern maaşı kanun kapsamında olup, ne kadar verileceği ile alakalı bütün detaylar bu ek maddede yer alıyor, dolayısıyla devlet veya vakıf ayrımı olmaksızın bu madde uygulanıyordu. Son yönetmelikler, devlet üniversitesi ve vakıf üniversiteleri ayrıştırılmış ve farklı uygulamaya gidilmiştir. Bu konu ile alakalı yakın zamanda güncelleme yapılma beklentisi olsa da bu gecikmeler ve farklı uygulamalar nedeniyle 12 aylık bir çalışma için ödenecek miktarın büyük bir kısmı verilmeyerek hak kaybına neden olacaktır.

Diğer taraftan sendikamıza bazı diş hekimliği fakültelerinde maaş verildiği bahane edilerek fakültenin temin etmesi gereken malzemeleri öğrencilerin almasını istediklerine dair serzenişler gelmektedir.

Öğrencilere özel sektörün bile indirimler uygulayarak destek olduğu bilinirken devlete bağlı kurumların ve iyilik amacı güttüğü iddia edilerek kurulmuş vakıfların yaptığı bu uygulama tarafımızdan kabul edilebilir değildir. Üstelik öğrencilerin aldığı malzemelerle hastalara yapılan işlemler Sosyal Güvenlik Kurumuna fatura edilip ücretleri de tahsil edilmektedir.

Inter hekimler ve diş hekimliği son sınıf öğrencileri bir taraftan eğitim alırken, bir taraftan da ucuz iş gücü olarak çalıştırılmaktadır. Bu kardeşlerimiz almış oldukları eğitimle vasıflı ve stratejik çalışan olarak kabul edilmelidirler.  Vasıfsız işçiye öngörülen asgari ücret bu kardeşlerimizin emeğinin karşılığı değildir. Ayrıca stajyer öğrencilerimiz de eğitimlerinin yanında hastalarla ve hasta atıklarıyla sürekli olarak yüz yüze gelmekte, enfeksiyon riskiyle karşı karşıya kalmakta, bu risklere rağmen sigortasız ve ucuz iş gücü olarak çalıştırılmaktadırlar.

Bu yüzden Hekimsen olarak bu güne kadar yapılan ödemelerin asgari ücret seviyesine yükseltilmesini olumlu karşılıyor olsak ta; olması gerekenin stajyer öğrencilerine asgari ücret, intern ve son sınıf diş hekimliği öğrencilerine 3 asgari ücret tutarında olması gerektiğini savunuyoruz.

ANGARYA SORUNU

Birçok tıp fakültesi ve diş hekimliği fakültesinin intern hekim yönergesi mevcuttur. Bu yönergelerde her üniversite intern hekimlerin görev ve sorumluluklarını belirlemekle beraber yönerge hükümleri kimi fakültelerde uygulanmakta, kimi yerlerde kısmen uygulanırken kimi yerlerde de hiç uygulanmamakta ya da yönerge bulunmamaktadır. Uygulanıyor olsa bile yönergelerin içeriği de tartışma konusudur ve üniversiteler arasında bir standardizasyon mevcut değildir.

Intern hekimin görevi, yapması gereken ve yapmaması gerekenler net olarak belirtilip denetlenmediği için angarya işler üzerlerine yüklenmekte, ucuz iş gücü olarak eğitimleri ile hiç ilgisi olmayan işleri yapmak zorunda bırakılmakta, yapmama durumunda rotasyon tekrarı ile tehdit edilmektedirler. Yardımcı sağlık personeli Yataklı Hastaneler Yönetmeliğinde yazan görevlerini inkar etmekte ve bunları intern doktorlara yaptırmakta, öğretim üyeleri ise buna sessiz kalmaktadır. Çocuk tartma işlemi dahi “çocuk tartmayı bilmeyen doktor var, tartacaksınız” denilerek savunulmakta, hekim aklıyla dalga geçilmektedir. 5 Yıl boyunca alınan zorlu eğitimin, uykusuz gecelerin karşılığı olarak bu angarya işlerle ilgilenmekten hekimlik uygulamalarına ayıracak motivasyon ve zaman bulamamaktadırlar.

Hekimsen olarak, iyi hekimlik uygulaması; sözde değil özde; gerçekten iyi bir tıp eğitimi sistemi ve intern hekimlik eğitimi talep ediyoruz. Hekimlerimizin, görevi olmayan işlerde ucuz iş gücü olmalarını istemiyoruz.

Bu sorunların temelden çözümü için akıl, mantıkla ve bilime uygun hazırlanmış Intern Hekim Yönetmeliği çıkarılmalı, üniversiteler arasında standardizasyon sağlanmalı ve uygulandığı denetlenmeli, mobbinge karşı hem öğrencilikte hem de asistan doktorlukta etkin bir denetleme mekanizması kurulmalıdır.

NÖBET SORUNU

Asistan doktorların nöbet süresi 24 saatle sınırlanmış ve nöbet ertesi izin verilmişken Ülkemizde üniversitelerin pek çoğunda intern hekimlere hala 36 saat nöbet tutturulmakta, bazı yerlerde ayda 8'den fazla nöbet yazılmaktadır. "Intern Hekim Yönetmeliği” ile bu problemin de çözülmesi gerekmektedir.

Hekimsen’in mücadelesi tıp fakültesinden emekliliğe kadar tüm hekimleri kapsamaktadır. Hekimsen hem eğitim hem de özlük hakları konusunda intern hekimlerimizin her zaman yanındadır. Sorunları biliyor, intern hekimlerimizi dinliyor, çözüm önerilerini ilgili kurumlara sunuyor ve eylemlerimizle intern hekimlerimizin de haklarını alacağımızı ilan ediyoruz.

Bu bağlamda intern hekimlerimiz ve diş hekimliği son sınıf öğrencilerimize gereken her türlü hukuki desteği ücretsiz olarak sağlayacağımızı kamuoyuna duyururuz.