Kurum Hedef Katsayısının Hesaplanmasına İlişkin Yönerge Yayımlanmıştır

Sağlık Bakanlığı Ek Ödeme Yönetmeliği’nde yer alan kurum hedef katsayısının esasları, bakanlıkça çıkarılan yönerge ile belirlenmiştir. Öncelikle belirtmemiz gerekir ki hekimlerin amacı kamu sağılığını tesis etmek ve hastalıklarla mücadele etmektir. Tıp ilminin odak noktası bu husustur. Fakat performans sisteminde ise hekimler bu amacın dışına geçim kaygısı ile çıkartılmaya çalışılmakta ve toplum sağlığının tesis edilmesinde nitelikten uzaklaşılarak sayı ve performans odaklı sistem oturtulmuştur. Sendika olarak tıp ve diş hekimlerimizin bu haksız ve tıp ilmine aykırı olan uygulamaya karşı önceden de başvurularımız bulunmaktadır. Buna ilişkin olan başvurumuzu ve cevabını yine burada paylaşıyoruz.  Performans sistemine başından beri karşı olduğumuzu en başta belirterek, yapılan düzenleme hakkında tıp ve diş hekimlerimize bilgilendirmemiz şu şekildedir:

Bu yeni yönergedeki Kurum Hedef Katsayısı, teşvik ek ödeme hesap formülüne ilave çarpan olarak gelmiştir.

Kurum Hedef Katsayısı ile Formül

Aylık Teşvik Ek Ödeme Miktarı = Aylık Yapılan Puan x Kurum Hedef Katsayısı x Tabip Dönem Ek Ödeme Katsayısı x HAKUK x Vergi Dilimi 

Tabip Ek Ödeme Katsayısı = Hastaneye sağlık bakanlığı tarafından dağıtılmak üzere gönderilen para / Hastane toplam performans puanı

Formülün Uygulamadaki Hali

Her hastane, her ay kesilen fatura miktarını sağlık bakanlığı havuzuna yollamaktadır. Bakanlık hastane başına tahakkuklardan, hastanenin yasal giderlerini kesmektedir. Bundan sonra kalan miktarı Türkiye geneli hastaneler arası balans yaparak ülke genelindeki tahakkuku olup olmadığı gözetilmeksizin bütün hastanelere dağıtımını sağlamaktadır.

Bu yönergeye göre kurum hedef katsayısı taban puan 1,00 ile tavan puan olan 1,30 arasında değişmektedir. Bu katsayıya göre yönergenin ekinde yer alan puanlama kriterlerine uyan kurumların, uyulma oranında katsayısı 1,00’dan artarak en fazla 1,30'a kadar çıkacaktır. Kurumlar bu kriterleri yakalayamazsa teşvik ek ödeme miktarı etkilenmeyecek olup, eskisi gibi 1,00 katsayısı ile çarpılacaktır. Eğer yönergenin ekinde yer alan kriterler tamamlanırsa, tamamlama oranına göre; teşvik ek ödeme miktarı 1,1 - 1,2 - 1,3 katsayısı ile çarpılacaktır.

Sağlık tesislerinde dağıtımına karar verilen ek ödeme miktarının tesis başına belirlenmesinde çarpan olarak kullanılan ve ilgili birimin sağlık hizmet sunumu, finansal sürdürülebilirlik, memnuniyet gibi kriterler çerçevesinde düzenlenen 1,0 ile 1,3 arasında değişen kurum hedef katsayının hesaplanmasına ilişkin uygulanacak usul ve esaslar; Sağlık tesisleri gruplandırması, ayaktan hasta hizmetleri, acil servis hizmetleri, servis ve yoğun bakım hizmetleri, ameliyathane hizmetleri, doğum ve sezaryen hizmetleri, görüntüleme ve laboratuvar hizmetleri, finansal sürdürülebilirlik göstergelerinden oluşmaktadır. Ayrıca ağız ve diş sağlığı Tesisleri Kurum göstergesi ise, ayaktan hasta hizmetleri, ağız ve diş sağlığı hizmetleri ile finansal sürdürülebilirlik göstergelerinden oluşmaktadır.

Her bir gösterge puanı EK-2 isimli tabloda yayımlanmış olup oranlar aylık olarak hesaplandığında EK-4 isimli tablodaki hedefler tuttuğu takdirde EK-3 tabloda gösterilen gösterge puanının toplamından oluşacaktır. EK-3 isimli tabloda 100 birim puan üzerinden oluşan göstergenin de karşılığı EK-5 isimli tablodaki karşılığı ile Kurum Hedef Katsayısı olacaktır. Sağlık tesislerinin 1,0’in üzerinde bir kurum hedef katsayısı ile değerlendirilebilmesi için sağlık tesisinin sorumlu olduğu Ayaktan Sağlık Hizmetleri, Ameliyathane Hizmetleri, Görüntüleme Hizmetleri, Memnuniyet Göstergeleri bölümlerinin her birinden aldığı toplam puan, ilgili bölüm puanının en az %50’si olmalıdır. Burada %50’yi sağlama şartı getirilmiştir.

En büyük problem tıp hekimleri ve diş hekimlerinin bu katsayıya doğrudan katkısı olmayan hastanenin şartlarından gelen ve hastanenin finansal sürdürülebilirlik gibi bir puanının da dahil edilmesidir. EK-4 isimli tabloda puan yapan birçok oranın Genel Ortalama baz alınarak hesaplanacak olması genel ortalamanın ne olduğu ve neyin esas alınacağının belirsiz olması tıp hekimlerinin ve diş hekimlerinin üzerinde bir baskı oluşturacaktır. Genel ortalama yapılan hastane gruplarının ortalamasının mı olacağı veya en düşük ya da en yüksek puanı yapan hastanenin mi baz alınacağını belirtmemiştir. Yoğunluğa göre de o hastanelerin yapacağı puanlar değişkenlik gösterecektir. Yoğunluğu ve şartları iyi olan belirtilen gruptaki hastaneler ortalamayı yükseltirken diğer hastaneler düşürecek ve o ortalamadan yararlanamayacaktır.

Puan Cetveli Kriterleri

1. Hastane (Hasta ve Yakınları) Genel Memnuniyet Oranı
2. Hekim başına düşen muayene sayısı
3. MHRS 15 Günlük Cetvelde %90 Doluluğu Olan Branş Oranı
4. MHRS ile Gerçekleşen Muayenelerin Toplam Muayene İçerisindeki Oranı
5. Acil Servis Ortalama Muayene Bekleme Süresi (Dk.)
6. Acil Serviste 8 Saat ve Üzeri Kalan Hasta Oranı (%)
7. Servis Yatak Devir Hızı
8. Sağlık Turizmi Tahakkukunun Toplam Tahakkuk İçerisindeki Payı (‰)
9. Metrekare Başına Düşen Enerji Gideri Tutarı (%)
10. Nöbet Giderlerinin Tahakkuka Oranı (%)
11. İlaç ve Tıbbi Malzeme Giderinin Toplam Tahakkuk İçerisindeki Oranı (%) gibi kriterler belirlenmiştir.

Kısaca saydığımız kriterler değerlendirildiğinde, hekimin çalışması ile bağlı olmayan, hekimin müdahale etme imkanının bulunmadığı kriterler üzerinden hekimler puan yapmaya çalışacaktır.

Kaldı ki hastanın memnuniyetinin baz alınması hekimlik mesleğinin nihai amacı ile de bağdaşmamaktadır. Bilindiği üzere uygulamada her hastalık için antibiyotik isteyen, bu ilacın yazılmaması nedeniyle şikayetçi olan bir çok hasta mevcuttur. Hekimin alacağı ödemede bu hususun bir kriter olması, hekimleri kamu sağlığını tesis etme ve hastalıkla mücadele etme amacına aykırı düşmektedir.

Bir diğer adaletsizlik ise Sağlık Turizmi Yetki Belgesine sahip olan sağlık tesislerinin genel puanına 15 puan eklenmesi durumudur. Genel ortalamayı yükseltmesi kaçınılmaz olan bu madde ilgili belgeye sahip olmayan hastanelere bu puan eklenmeyeceği için yetki belgesine sahip olan kurum ile olmayan kurum arasında bir eşitsizlik yaratacaktır. Yine bu eşitsizlik ise bu kurumlarda çalışan tıp ve diş hekimlerinin alacağı ek ödemelerinin, kendilerine bağlı olmayan bu sebepten dolayı farklı ve eşitsiz olması sonucunu doğuracaktır.

Özetle, söz konusu yönerge ile hekimlerin ek ödemelerine kurum hedef katsayısı olarak ayrı bir çarpanın esasları belirlenmiştir. Fakat bu çarpanın puanlamasında hekimin kendisini ilgilendiren hususların dışında, hastanenin diğer özellikleri de hesaplama içerisine alınarak hekimden bağımsız gelişen noktalarda da hekimler sorumlu tutulmuştur. Ek ödeme alacak olan hekimlerin çalışmasının yanı sıra o hekimin müdahale edemeyeceği ve kendisinden bağımsız olan hususlar da puanlamaya dahil edilerek, hekime ödenecek teşvikteki düzenleme, hekim odaklı değil hastane odaklı olmuştur. Hekimin dışında ve hekimin ek ödemesine dahil olan unsurların söz konusu yönergeden dışlanması gerekmektedir. Bu sayede, hekimin sadece kendisine bağlı hususlarda teşvik ödemesi alması sağlanacaktır.

2 Şubat 2023 tarihli CİMER başvurumuz ve ayrıntılar:

Ek Ödeme Belirsizlikleri Hakkında Başvuru

Ekler: Kurum Hedef Katsayısının Hesaplanmasına İlişkin Usul ve Esaslar konulu 10.03.2023 tarih ve E-32693113-010.04-211099503 sayılı üst yazı ve konu ile ilgili ekler